Prawo powinno minimalizować ryzyko, że poprzez budżet samorządowy mieszkańcy wspierają ze swoich podatków działalność innych podmiotów. Wspólnota samorządowa nie może być narażona na płatności lub zobowiązania, które nie służą lub wręcz zagrażają jej interesom ekonomicznym. Przekazanie z budżetu środków finansowych lub jego obietnica powinno być bezpośrednio związane z realizacją zadań publicznych zarówno, gdy przyjmuje postać bezzwrotną (np. dotacja), jak i zwrotną (np. pożyczka).
Dotacja udzielana z budżetu musi pokazywać, jaki mierzalny efekt dla wspólnoty przyniesie wykorzystanie środków budżetowych przez ich biorcę. Wykluczone powinny być formy dokapitalizowania i pokrycia straty, niezależnie od tego, czy w grę wchodzi własny podmiot samorządu (np. spółka komunalna), czy organizacja wobec niego zewnętrzna (np. podmiot trzeciego sektora). Te rozwiązania będą wspierać upowszechnianie się modelu zakupu usług od innych samorządów, przedsiębiorstw, fundacji, stowarzyszeń i pozostałych organizacji (outsourcing). Inaczej, niż obecnie, dotacje samorządowe powinny być przyznawane na okres przekraczający rok budżetowy, jeżeli uzasadnia to charakter zadania.
Pożyczka będzie mogła być udzielana na warunkach odsetkowych nie lepszych niż te, na które może liczyć samorząd, zaciągając zobowiązania na rynku finansowym. Niedozwolone stanie się umarzanie pożyczek udzielonych z budżetu samorządowego. Dla poręczeń i gwarancji, które są terminowe i udzielane do określonej kwoty, powinny być sformułowane dodatkowe warunki. W przypadku inwestycji, okres, na jaki jest planowana taka forma interwencji samorządu, nie może przekraczać jej cyklu życia. Poręczenia i gwarancje dotyczące kosztów bieżących innej organizacji powinny dotyczyć jednego roku.
Jeśli dla instytucji samorządowych nie uda się zlikwidować formy organizacyjnej, jaką jest samorządowa osoba prawna, to powyższe propozycje muszą mieć charakter reguł ogólnosystemowych. Dotyczyć będą wszelkich form przekazywanych z budżetu środków, tj. także tych, które posiadają postać zbliżoną do dotacji, pożyczek oraz poręczeń i gwarancji. Wyjątki od tych zasad powinny dotyczyć:
- świadczeń socjalnych dla osób fizycznych;
- wspomagania przez samorządy instytucji i osób w celach uznane za społecznie pożądane (m.in. usuwanie azbestu, niskich palenisk, utrzymanie i renowacja zabytków), obwarowane warunkami określonymi w uchwałach samorządów i wymogiem transparentności;
- środków dla przedsiębiorstw finansowanych z funduszy państwowych;
- wykorzystania środków europejskich, których przekazywanie następuje poprzez budżet samorządu województwa;
- pomocy między wspólnotami, gdzie istniałaby pełna swoboda władz samorządowych.