a) Wprowadzenie czterech różnych trybów spraw
-
uproszczony: sprawy nieskomplikowane, w których powinny obowiązywać krótkie terminy oraz być wprowadzona możliwość potwierdzenia czynności przez stronę, którego dokonała inna osoba (na wzór prawa cywilnego), uzupełniony o decyzje nazywane w prawie sprzeciwami i odpowiednią procedurą;
-
zwykły: obecne przepisy KPA;
-
szybki: tryb, którego obecnie brak, co powoduje lawinę przepisów modyfikujących KPA związanych z terminami, doręczeniami itd. w spec ustawach;
-
elektroniczny: oddzielna i zupełna regulacja dotycząca postępowania prowadzonego w formie elektronicznej. Obecne pomieszanie form wnoszenia pism itd. oraz doklejanie ich do procedury wymyślonej dla papieru powoduje chaos.
b) Wprowadzenie zasady (tak legislacyjnej, jak i stosowania prawa), aby nie rozdzielać postępowań administracyjnych dotyczących tej samej sprawy na kilka trybów. Obecnie np. proces inwestycyjny jest podzielony jest na kilka niezależnych od siebie postępowań.
2. Umożliwienie zawieszenia postępowania administracyjnego podjętego z urzędu na wniosek strony lub zgodny wniosek stron.
Wniosek w tej sprawie przysługiwałby stronie postępowania i nie wiązałby organu administracyjnego. Decyzja o zawieszeniu postępowania będzie należała do organu administracyjnego, który na podstawie całości materiału dowodowego oceni zasadność zawieszenia postępowania. Wprowadzenie takiego rozwiązania pozwoli w trudnych przypadkach uchronić prowadzone postępowanie przez wydaniem nieprawidłowego rozstrzygnięcia oraz uniknięcia ewentualnych kosztów. Ma też walor reguły kolizyjnej w sytuacji, gdy dojdzie do wątpliwości, czy w sprawie występuje obligatoryjna przesłanka zawieszenia postępowania, tj. gdy rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji jest uzależnione od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd. Zawieszenie postępowania na wniosek strony pozwala także stronie na dokonanie innych czynności prawnych, które mogą zwiększyć jej szanse w postępowaniu na uzyskanie pozytywnego dla siebie rozstrzygnięcia.
3. Uregulowanie instytucji sprzeciwu.
Obecnie w ustawie – Kodeks postępowania administracyjnego funkcjonuje wyłącznie pojęcie decyzji. Jednak coraz więcej ustaw wprowadza pojęcie zgłoszenia, z którym wiąże pojęcie sprzeciwu jako decyzji nie pozwalającej na podjęcie przez zgłaszającego określonych czynności, np. Prawo Budowlane art. 30 ust. 5.
Sprzeciw jest instytucją o odrębnym charakterze niż zwykła decyzja administracyjna, gdyż de facto zaczyna on postępowanie administracyjne, a nie kończy, choć już przysługuje od niego odwołanie. Zazwyczaj ma charakter związany innymi przepisami. W kodeksie postępowania należałoby uregulować kwestię sprzeciwu. Powinna to być mała regulacja odnosząca się do terminu wszczęcia postępowania, sytuacji innych stron niż wnioskodawca, momentu skuteczności decyzji itd. W przypadku sprzeciwu można nawet na pierwszym miejscu wprowadzić odwołanie do tego samego organu.
4. Rozprawa administracyjna.
Wydaje się, że aby rozprawa administracyjna w końcu zaczęła pełnić swoją rolę, tj. przyspieszać postępowanie administracyjne, konieczne jest dodanie do obecnej regulacji następujących zapisów:
-
ustalenia poczynione przez strony postępowania na rozprawie administracyjnej mają moc wiążącą dla dalszego postępowania, chyba, że dowód o charakterze pisma urzędowego lub niezgodność ze stanem prawnym lub oczywista niezgodność ze stanem faktycznym stoją temu na przeszkodzie;
-
strony mogą składać oświadczenia z mocą wiążącą na przyszłość (jednostronne);
-
w trakcie rozprawy przedstawiciele innych organów w nich uczestniczący powinni mieć upoważnienie do składania wiążących decyzji;
-
w rozprawie mógłby uczestniczyć na koszt organu administracji mediator – osoba wpisana na listę mediatorów sądów powszechnych;
-
rozprawa mogłaby za zgodą stron odbywać się za pośrednictwem audiowizualnych metod porozumiewania się na odległość;
-
rozprawa powinna być rejestrowana, chyba, że jest połączona z dokonywaniem oględzin, a możliwość rejestracji jest utrudniona.
-
po rozprawie protokół podpisują wszystkie strony oraz świadkowie i przedstawiciele organów.
5. Rozszerzenie zakresu ugody.
Obecnie KPA stanowi (art. 114), że w sprawie, w której toczy się postępowanie przed organem administracji publicznej, strony mogą zawrzeć ugodę – jeżeli przemawia za tym charakter sprawy, przyczyni się to do uproszczenia lub przyspieszenia postępowania i nie sprzeciwia się temu przepis prawa. Wydaje się, że powinno się dopuść zawieranie ugody także pomiędzy stroną a osobami nie uznanymi przez organ za strony postępowania (brak interesu prawnego), ale posiadającymi interes faktyczny. Organ w takim przypadku pełniłby rolę potwierdzającego taką ugodę. Ugoda mogłaby dotyczyć tylko kwestii związanych z prowadzonym postępowaniem.
6. Nadanie organowi administracyjnemu uprawnienia do zobowiązania strony do wyjawienia wszystkich dowodów w sprawie pod sankcją pominięcia ich w sprawie.
Jest to instytucja znana kodeksowi postępowania cywilnego (postępowanie kontradyktoryjne). Szkoła prawa administracyjnego będzie to rozwiązanie negować, argumentując że organ administracji to nie sąd i że postępowanie administracyjne to postępowanie inkwizycyjne. Organ jest tak stroną, jak i rozstrzygającym. Jednak to stanowisko jest nieaktualne. W obecnej sytuacji strony notorycznie przeciągają postępowanie składając dowody, a organy przyjmują je, gdyż potem organ drugiej instancji zwraca sprawę do ponownego wykorzystania z powodu nie przeanalizowania całego materiału dowodowego.
7. Doprecyzowanie przepisu, że skargę na sołtysa rozpatruje rada gminy.
Obecnie na gruncie KPA brak jasnego określenia, kto rozpoznaje skargę na sołtysa i zarząd dzielnicy. Ma to coraz większe znaczenie w przypadku wprowadzania w dużej ilości gmin funduszy sołeckich. Na tym tle dochodzi do sporów. Oczywiście, zawsze zebranie sołeckie może wójta odwołać, ale w przypadkach drobnych tego rodzaju skargi poszczególnych osób powinny należeć do kompetencji rady gminy. Obecnie takie prawo o radzie gminy dekoduje się z ogólnych przepisów ustawy o samorządzie gminnym (z ogólnej działalności kontrolnej, brak wyraźnego przepisu), lecz jest to wątpliwa postawa z uwagi na brak wymieniania tego podmiotu w katalogu KPA.